Para ve Ekonomi

Buz ve Ateşin Şarkısında, Farklı coğrafya ve kültürlerde farklı para birimleri kullanılmaktadır, bunun yanı sıra her bölgenin ekonomik gücü diğerinden farklıdır. Westeros’un Yedi Krallığında kullanılmakta olan resmi bir para birimi mevcuttur, bu para birim ” Altın Ejderha ” olarak geçmektedir. Bunun yanı sıra Dünyadaki diğer krallıklar ve Dar Deniz’in ötesindeki Essos‘ta farklı para birimleri de kullanılmaktadır. Yedi Krallık’ın dört bir yanında yalnızca madeni paralar kullanılır. Bu para türleri başlıca Altınlar, gümüşler ve bakırlardır. Bakırlar, yarım kuruş, kuruş, groat ve yıldızlardan oluşur, bunun yanı sıra gümüş paralar geyik ve ay olarak ikiye ayrılır. Altın para olarak ise yalnızca Altın Ejderha mevcuttur. Yedi Krallık içinde bulunan bütün topraklarda bu paralar geçerlidir.Altın Ejderhalar çoğunlukla zengin tüccarla, soylu lord ve leydiler tarafından kullanılırken sıradan halk çoğunlukla Gümüş ve Bakır paraları kullanır. Westeros halkının çoğu bu paraları kullanarak birbirleriyle alışveriş yapsalar da küçük köylerde ve surun ötesinde alışverişler takas yoluyla yapılmaktadır.

Westeros’un mevcut ekonomik sistemi I. Aegon Targaryen Yedi Krallığı birleştirdikten kısa bir süre sonra kurulmuş ve Targaryen hükmünün yanı sıra Robert’ın isyanının ardından da kullanılmaya devam etmiştir. Ayrıca konseyde Kral’ın Hazine başı görevinde bulunmak büyük bir onur sayılmakta birlikte diyardaki en saygıdeğer mevkilerden biri olarak görülmektedir. Paraların basılması, mühürlenmesi, takas oranları ve onunla ilgili diğer işler Hazine Başı tarafından düzenlenmektedir.

En değerli para birimi olan Altın Ejderha’nın üzerine dönemin kralının bir resmi basılır ve etrafına adı yazılır. Bunun yanı sıra arka kısmına ise Targaryen hükmü boyunca Üç Başlı Ejderha basılırdı, ancak Robert tahta geçtikten sonra bu uygulama kaldırılmıştır. Tahta çıkmış olan her kral kendi adına para çıkartmıştır ve bu eylem bir nevi kralın otorite ve gücünün göstergesi olarak görülür. Diğer bir para birimi olan Gümüş Geyik iseRobert’ın tahta çıkışından 80 yıl önce öncesinde Hedge Knight döneminde ilk kez kullanılmıştır. Bakır paralara ise çoğunlukla inancın simgesi olan Yedi Köşeli Yıldız basılır ve bu şekilde kullanılır.

Yedi Krallık Paraları

Bakır Paralar
Bakır Yarım Kuruş
Bakır Kuruş
Bakır Groat
Bakır Yıldız

Değerleri;
Bir Kuruş – 2 Yarım Kuruş
Bir Groat* – 4 Kuruş
Bir Yıldız – 2 Groat, 8 Kuruş veya 16 yarım kuruş

Gümüş Paralar
Gümüş Geyik
Gümüş Ay

Değerleri;
Bir Geyik – 7 Yıldız veya 56 Kuruş
Bir Ay – 49 Yıldız veya 392 Kuruş

Altın Paralar
Altın Ejderha

Değerleri;
Bir Ejderha – 30 Ay, 210 Geyik veya 11.760 Kuruş

*Groat İngilizlerin kullandığı eski bir para birimidir ve 4 kuruş yerine geçer, kitaplarda da tarihte kullanıldığı Groat ismiyle kullanılmış ve Türkçe’ye geçmemiştir, dolayısı ile aynı isimle kullanıyorum.

Paraların değerleri ile ilgili kitaplarda kesin bir bilgi olmasa da Buz ve Ateşin şarkısının bazı kısımlarında alışverişler yapılmakta ve harcanan miktarlar ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.

Ticari Mallara Biçilen Değerler

Hedge Knight’ın döneminde yani Aegon’un Westeros’u işgalinden 209 yıl sonra tüm setten oluşan çelik bir zırhın 600 gümüş geyik tuttuğu bilinmektedir, bu da aşağı yukarı 4 Ejderhaya denk gelmekte.
Kitap serisinin başlangıcında Demir Taht’ın toplam 6 Milyon Ejderha borcu bulunmaydı. Bu borcun neredeyse yarısı Lannister hanesine olmakla birlikte kalanı Tyrell Hanedanı, Braavos’un Demir Bankası ve birçok Tyroshlu ticaret birliğinden alınmıştı.
Ellerin Turnuvasında atlı mızrak dövüşünü kazanacak olan kişiye 40.000 ikinciye ise 20.000 Altın Ejderha vaadedilmiştir. Bunun yanında meydan dövüşünün kazananı 20.000, okçuluk yarışmasının birincisine ise 10.000 Altın Ejderha verilecekti.
Lysli bir korsan iki düzine gemisi ile bir ayda vereceği bir hizmete 30.000 altın isteyebilirdi.
Jaime Lannister Nehirova’da serbest bırakıldığında Edmure Tully Jaime’nin başına 1000 Altın Ejderha ödül koymuştur.
Asil bir hanedandan gelse bile, bir şövalyenin fidye bedeli 300 altın olmakla birlikte, bir soylunun küçük oğlu için istenen fidye 100 altındır.
Krallığın büyük savaşlarından olan Beş Kralın Savaşı sırasında ekonomi o kadar kötü durumdaydı ki başkentte bir biftek için verilecek ücret beş altındı.

Yedi Krallığın başlıca paralarından sonra, Aegon’dan önceki paralara da değinmek gerekir. Aegon’un Westeros’u fethinden önce kullanılan paralar ise hala mevcuttur ve diyarın çeşitli köşelerinde kullanılmaktadır. Fetih öncesinde paraların basımından sorumlu olan ve fetihten önce Menzil’in Lordları olan Gardener Hanedanının paraları hala mevcuttur ve aşağı yukarı yarım Altın Ejderhaya eşit oldukları söylenmektedir.

Bunun yanı sıra Demir Adalarda yaşayan Demirdoğumlular da eski yollarını terketmemişlerdir ve hala fetih öncesi yöntemleri kullanırlar. Demir Adamlar alışverişlerinde çoğunlukla takas yoluna başvururlar ve işlemlerinde yalnızca güç veya emekleri ile kazanılmış şeyleri ortaya koyarlar.
Surun ötesindeki özgür halk coğrafyasının zorluğu ve yerleşik bir hayatın olmayışı sebebiyle bir para birimine sahip değildir. Çoğunlukla tarafların ihtiyaçlarına göre işleyen bir takas sistemini kullanırlar ve tüm ihtiyaçlarını takas ile giderirler. Özgür halkın ara sıra Gece Nöbetçileri veya Surun Güneyindeki insanlarla ticaret yaptıkları da bilinmektedir. Bu insanların kullandığı takas bölgeleri Krallığın doğusunda bulunan Titreyen Deniz’in kıyı şeridindeki küçük köylerdir. Özgür Halk alışverişlerinde çoğunlukla silah ve zırh alır ve karşılığında kürk, fildişi, kehribar ve obsidyen verir. Alışverişlerinin çok büyük bir kısmında parayı hiç tercih etmezler.

Westeros Dışındaki Topraklar
Essos anakıtasının büyük kısmına hükmeden Dothrakiler paraya inanmazlar. Ekonomik sistemleri yaşamlarını adadıkları onur sisteminden geçer. Buna göre diğer insanlardan hediyeler kabul eder ve karşılığında hediyeler verirler. Bunun dışında alışveriş yada takas yapmaz, böyle işlere girişmezler. Yine de Khal Drogo’nun para bastırdığı bilinmektedir ancak bu paranın sembolik bir değeri olduğu sanılmaktadır.

Essos‘un yanı sıra Köle Körfezi ve Özgür Şehirlerde de Yedi Krallıktan farklı paralar kullanılır. İsminden de anlaşılabileceği üzerine Köle Körfezinde temel ticaret maddesi kölelerdir ve alım satımların çok büyük bir kısmı insan ticareti üzerine sürmektedir. Bu topraklarda yapılan insan ticareti 5000 yıldır devam etmektedir ve Ghiscari İmparatorluğu döneminde doruk noktasına ulaşmıştır. Valyria Özgür Devleti döneminde ise oldukça gerilemiştir. Köle körfezinde köleler doğumlarından itibaren bir alana yönelik yetiştirilir ve daha sonra o alanla ilgilenen kölecilere satılarak hizmet ederler. Bölgenin genel kalkınma kaynağı insan ticaretidir ve bazı yerlerde bir köle para birimi olarak bile geçmektedir. Honors, Qarth ve Volantis‘in kullandığı altın para birimidir. Bu paraların bir yüzüne taç diğer tarafına ise ölümün yüzü basılmıştır. Bu paralar Yedi Krallıktaki kuruşlardan daha büyük değildirler.

Lys‘ta, paralar oval şekildedir ve üzerlerinde çıplak bir kadın figürü bulunur.